Zgodnie z definicją wyszukiwarka internetowa (ang. search engine) to program lub aplikacja internetowa, która realizuje fukncję podążania za hiperłączami (linkami) internteowymi w celu zbudowania indeksu z danymi. Oczywiście sukces, jaki niewątpliwie osiągnęło Google w swojej globalnej wyszukiwarce internetowej dla zasobów HTTP / WWW to szybki czas i wysoka trafność odpowiedzi na zapytania o szukane frazy. Globalny zasięg (oprócz Chin i jednej z Korei oczywiście) spowodował, że Google dzięki wyszukiwarce internetowej podbiło świat wirtualny internetu i ma monopol.
W dobie takiego monopolu czasami spotykamy się z niewiarygodnymi rezultatami wyszukiwania lub po prostu spamem internetowym zamiast np: artykułu naukowego na temat. Na ratunek przychcodzą nam metawyszukiwarki, czyli wyszukiwarki dziedzinowe, w których zawężamy się do szukania wyłącznie tematów i zagadnień z danej dziedziny.
Metawyszukiwarki są też często kojarzone z multiwyszukiwarkami, które przeszukują wiele serwisów i zwracają w jeden spójny sposób agregaty danych bądź też najcenniejsze z nich, które wynikają np: z rankingu popularności ew. kryterium jakim jest zawężenie do dziedziny multiwyszukiwarki.
Warto nadmienić, że metawyszukiwarka nie musi bazować na linkujących do siebie stronach WWW. Może używać dedykowanego parametru lub dziedzinowego kryterium, po którym wyniki wyszukiwania będą najbardziej trafne. Np: szukanie aminokwasów nie zawsze udaje się w Google, ale metawyszukiwarka od aminokwasów robi to idealnie i sprawniej. Ba możemy do niej wprowadzić wzór lub obrazek aminokwasu, którego szukamy i jest to najlepszy sposób dziedzinowy.
Istotna różnica metawyszukiwarekk i multiwyszukiwarekk w stosunku do zwykłych wyszukiwarek internetowych ogólnego przeznaczenia jest taka, że meta i multi mogą nie utrzymywać swojego indeksu wiedzy. Jedynie robią rankingowanie lub stosują inne eksperckie algorytmy podpowiadania nejlepszych wyników.
Odnośnie szukania konkretów w sieci. Tak działa na codzień przeciętny użytkownik, nie szuka zawsze wszystkiego i w każdym wymiarze. Jest jeden szczególny klient, który szyka byćmoże wszystkiego i wszędzie - zdecydowanie, agencje wywiadowcze. Używają sobie tylko znanych metawyszukiwarek, które w dziedzinie śledczej lub wywiadowczej robią swoją najlepszą robotę. Dokładnie nakierowują na: cele, ludzi, firmy, zzdarzenia, fakty, skojarzenia ludzi i urządzeń, itd.
Postaram się omówić kilka metawyszukiwarek jakie spotkałem na WWW i zachęcam do eksperymentowania z wyszukiwaniem, bo jest to ważne, aby wiedzieć gdzie oprucz Google.com znajdą się stosowne informacje w internecie.
Świat metawyszukiwarek ciągle się zmienia. Jedne istnieją w sieci, ale nie rozwijane odstraszają datą ostatniej aktualizacji. Inne zmieniają nazwy i adresy. Część zupełnie znikaja i powoli się o nich zapomina. Metawyszukiwarki nigdy nie zdobyły dużej popularności. Może trudno im wygrać konkurencyjną walkę z gigantem, ale mimo tego mają wiernych fanów, a w sieci regularnie pojawiają się nowe projekty z tej grupy.
Dzisiaj punkt ciężkości przesuwa się raczej w stronę metawyszukiwarek tematycznych, zwanych potocznie „porównywarkami” – te umożliwiają wyszukanie i porównanie wielu ofert różnych sprzedawców internetowych. To serwisy typu ceneo.pl czy skapiec.pl, ostatnio popularne są „travel metasearch engines”, które pomogą zarezerwować np. lot czy pokój w hotelu.
Lista poniżej to typowe metawyszukiwarki, dzięki którym w jednym oknie widzimy wyniki z kilku innych wyszukiwarek. Są głównie anglojęzyczne i to ten obszar językowy jest przede wszystkim przeszukiwany. Poza jednym wyjątkiem nie ma takiej, która byłaby dedykowana specjalnie zasobom polskojęzycznym.
Łączy wyniki Google, Yahoo!, Yandex i kilku innych wyszukiwarek, zwłaszcza tych dedykowanych plikom video i audio. Umożliwia wyszukiwanie w całej sieci oraz w obrazach, materiałach video, newsach. Oferuje wyszukiwanie informacji lokalnych oraz osób , szkoda że tylko na terenie USA. Daje możliwość wyszukiwania zaawansowanego: z wszystkimi słowami, dokładnej frazy, wykluczenia słowa bądź frazy, oraz wyeliminowania bądź zawężenia do konkretnej domeny. Można także ograniczyć wyniki do jednego z 10 języków (polskiego niestety nie ma).Działa dość długo, bo od 1996 r. Ciekawostką jest nazwa wyszukiwarki, zaczerpnięta z gry rugby, gdzie gracze tworzą stos nakładając się jeden na drugiego. Dogpile – jak zapewniają twórcy – robi dokładnie to samo, układa wszystkie dostępne wyniki w jednym miejscu.
Twórcy kładą nacisk na dwa elementy ważne według nich dla współczesnego internauty. Po pierwsze Yippy ma być przyjazna rodzinie. Eliminowane są treści takie jak pornografia, gry, treści seksualne oraz produkty czy poglądy, które mogłyby być uznane za antysemickie, antychrześcijańskie, konserwatywne i antyamerykańskie. Po drugie chroni prywatność użytkowników (żadne metadane nie są przechowywane, tak jak i historia wyszukiwania). Oferuje ciekawe rozwiązanie – zamiast dostarczania milionów wyników w postaci jednej długiej listy, grupuje podobne wyniki razem w “chmury”: dziedzinową (tematyczną), źródłową (pokazuje liczbę wyników z konkretnego adresu), wg. domeny i czasu, kiedy się informacja w sieci pojawiła. Możliwe jest wyszukiwanie w całej sieci, zdjęciach, blogach bądź wikipedii. Ciekawe są projekty specjalne, np. wyszukiwarka dedykowana dziełom Szekspira http://shakespeare.yippy.com czy działalności Benjamina Franklina http://ben.yippy.com.
Jedyna multiwyszukiwarka posiadająca także interfejs polski. Jest dostępna także w innych językach m.in.: chińskim, angielskim, francuskim, niemieckim, japońskim, portugalskim, hiszpańskim, szweckim, a nawet tureckim czy koreańskim. Łącznie wyszukuje w 18 językach. Każda wersja językowa uwzględnia w wyszukiwaniu lokalne wyszukiwarki (o ile istnieją). przyznaje każdej stronie jedną gwiazdkę za każdą wyszukiwarkę, która umieściła ją w pierwszej dziesiątce swoich wyników. Pięć gwiazdek oznacza, że pięć wyszukiwarek oceniło stronę tak samo. Ixquick nie gromadzi ani nie udostępnia żadnych informacji osobistych. Mechanizm Oferuje szerokie możliwości spersonalizowania ustawień wyszukiwania.